فقیهی که« علی ای همای رحمت» هایده گوش می بخشید
چندی پیش عیسی کلانتری از پیمان سیدمحمد خاتمی لحاظ امام خمینی درمورد سرود زن‌ها را بازگو می کند و میگوید که امام به خاتمی گفته است که «چرا از نغمه قرائت خانم ها استعمال نمی کنید؟ خانمهایی که صدای خیر و خوبی دارا هستند خیر خانمی که صدای خیر ندارد البته به خاطر قیافه اش بیاوریم تا بخواند و به مردمان تحویل دهیم» . خاطره‌ای که واکنش‌هایی به‌دنبال داشت و مجدد دعوا سرود زنان را مطرح کرد . فاضل میبدی و هادی قابل دو شیخ تصحیح طلب بدین مورد پرداخته‌اند .
هردو تأکید می نمایند که بین مراجع و فقها فقط آیت الله صانعی , آیت الله منتظری و امام خمینی نبوده‌اند که چنین اعتقادی دارا‌هستند , بلکه بعضا دیگر هم حرمتی برای سرود زن قائل نیستند البته نظرشان به صورت همگانی مطرح نشده است . میبدی خاطره‌ای از عهدوپیمان فرززند یکی مراجع نقل مینماید و میگوید سرود «علی ای همای عفووبخشش هایده را می‌شنیده و در جواب به سوال فرزندش بر طبق این‌که ایا حرام نیست گفته است خیر و بیتی از شعر را بازخوانی کرده . هادی قابل هم میگوید در حالتی‌که چارچوب‌ها رعایت شود , زن‌ها میتوانند نغمه بخوانند چه بسا در شرایطی که آقایان هم بشوند , گونه های فقهی ندارد . البته این‌که سازمانهای فرهنگی نظیر وزارت موعظه به زنان اجازه‌ی قرائت بدهند یا این که ندهند به ضوابط اجتماعی و البته این‌که ارگان های فرهنگی مانند وزارت راهنمایی گشوده می شود و این تصمیمات به فتوا ربطی ندارد .
گفت‌وگو با حجت الاسلام والمسلمین فاضل میبدی معلم حوزه و حجت الاسلام والمسلمین هادی قابل روضه خوان نواندیش را در پی بخوانید :
هیچ عاملی نداریم تا اعلام کنیم تک‌خوانی زن حرام است
حجت الاسلام والمسلمین محمدتقی فاضل میبدی
فاضل میبدی میگوید : «از آقای خاتمی شنیدم که مرحوم امام تک‌خوانی زنان را حرام نمی‌دانست ; با مراجعه به منابع و مراجع دینی علتی برای حرام بودن آن پیدا نکردم , بالاخره صدا , صدا است . البته در شرایطی‌که به‌خاطر مفاسدی که کنار سرود قرائت است آن را حرام بدانند , این دعوا دیگری است . در اسلام در هرکاری که مفسده‌ای باشد , حرام اعلام می گردد ; چه تلاوت زن و باشد و چه مرد . درس دینی سیدجواد تبریزی را نیز در مشاجره غنا خوانده‌ام ; ایشان نیز نتوانست ثایت نماید که صرفاً نغمه تلاوت زنان حرام است . هیچ عاملی نداریم تا اعلام کنیم تک‌خوانی زن حرام است . یک زن هنگامی اشعاری با محتوا مانند حفظ کننده , اذان , قرآن بخواند , چرا می بایست حرام باشد؟ در صورتیکه اشعار تحریک‌آمیز باشند , چه مرد و چه زن آن را بخواند حرام است .
به این ترتیب در‌حالتی که صدای نغمه و آهنگ به گونه‌ای باشد که آدم را به مفاسدی تشویق نکند اشکالی ندارد . اینجانب نمی‌دانم جمهوری اسلامی براساس چه مبنای شرعی قرائت زن را حرام اعلام کرده است؟ این‌که چیزی که در اسلام حرام نیست را حرام کنیم , خویش گناه بزرگی است . این‌که زنان را در جامعه محدود کرده‌ایم و نمی‌گذاریم بروند و هنر قرائت را یاد بگیرند , خودش گناه است . از چندین منشا شنیده‌ام , مرحوم امام خمینی تلاوت زن را چنانچه در کنار آن مفاسدی نباشد حرام نمی‌دانست . مردان نیز می توانند صدای زنان را بشنوند . صدای زن و مرد نسبتاً بهم مشابه است , اکنون صدای زنان پاره ای نازک‌تر است . این‌که به خاطر جنسیت چیزی را حلال و حرام بدانیم , هیچ معنایی ندارد .
برای مثال در طول خلفای عباسی , مغنی‌های زن را برای رواج خرابی دعوت می‌کردند , ائمه نیز اینها را حرام می‌دانستند . اکنون برخی از موسیقی‌هایی که در تلویزیون و رادیوی ما پخش می گردد و یا این که آهنگ لس آنجلسی زیرا محتوایی ندارند , اینها حقیقتا حرام می باشند . نمیخواهم اسمی ببرم ولی برای مثال یک خواننده‌ی زن شعری در خصوص امام علی « علی ای همای رحمت» را با صدای زیبایی خوانده است , چرا می بایست بگوییم حرام است . آوا و سرود حرام نیستند . هنگامی نبی به شهر مدینه رفت , زنان مدینه به پشت بام خانه‌ها رفتند , دست می‌زدند و نغمه می‌خواندند ; چه بسا رسول می‌گقت زنان در مجالس عروسی نیز آزاد میباشند که بخوانند . به این ترتیب در‌صورتی‌که آوا و نغمه حرام است که در جهت رواج خرابی باشد .
مثلا ام الکلثوم خواننده‌ی مصری بود , اشعار نیکی را برای فلسطینی‌ها میخواند , یا این که یک خواننده‌ی زن دیگری در لبنان در پیکار ۳۳ روزه با اسرائیل یک آهنگی خواند و فراوان جهانی شد . صدای زن می تواند اثرگذار و کارساز باشد . دربین علمای شیعه اشخاصی میباشند که تلاوت زن را حلال میدانند البته نترسی نمی کنند که لحاظ آشکار خویش را ابراز نمایند . پسر یکی مراجع تعریف می کرد , یک شب به منزل رفتم و از شب‌های قدر در ماه رمضان بود , یکی‌از رادیوهای بیرون شعر مرحوم هایده در باب حضرت علی را پخش می کرد , از پدرش میپرسد : «مگر حرام نیست؟» این مبداء تقلید نیز می گوید چرا بایستی حرام باشد و یک بیت از شعر را میخواند : «علی ای همای عفو وبخشش , تو چه آیتی پروردگار را» . به خاطر مرد سالاری زن را از خیلی از مساله محروم مینمایند , البته حال حاضر به ندرت می بینیم حال و روز تغییر‌و تحول مینماید , به عنوان مثال شرایط کنونی میگویند زن میتواند قاضی شود , مسئله‌ی خوانندگی نیز همچنین است . پیش از این دخترها به مکتب نمی‌رفتند , البته شرایط فعلی دختران به مکتب و دانش کده می روند , حالت تغییر تحول می کند .
